बचत खात्याच्या मर्यादा आणि नवीन नियम
- किमान शिल्लक (मिनिमम बॅलन्स): बँकेच्या शाखेच्या स्थानानुसार किमान शिल्लक ठेवण्याचे नियम बदलतात. ग्रामीण शाखांमध्ये 1,000 ते 2,000 रुपये, अर्ध-शहरी शाखांमध्ये 2,000 ते 3,000 रुपये, शहरी शाखांमध्ये 3,000 ते 5,000 रुपये आणि महानगरीय शाखांमध्ये 5,000 ते 10,000 रुपये किमान शिल्लक आवश्यक असते.
- रोख रक्कम जमा करण्याच्या मर्यादा: एका आर्थिक वर्षात 10 लाख रुपयांपेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा केल्यास, ती “हाय-व्हॅल्यू ट्रांजॅक्शन” म्हणून ओळखली जाते आणि आयकर विभागाला याची माहिती दिली जाते. एका दिवसात 2 लाख रुपयांपेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा केल्यास, आयकर कायद्यांतर्गत दंडात्मक कारवाई केली जाऊ शकते. 50,000 रुपयांपेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा करताना पॅन कार्ड सादर करणे अनिवार्य आहे.
- रोख रक्कम काढण्याच्या मर्यादा: एका आर्थिक वर्षात 1 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम काढल्यास 2% TDS (टॅक्स डिडक्टेड अॅट सोर्स) कपात केली जाते. ITR न भरणाऱ्या व्यक्तींसाठी ही मर्यादा केवळ 20 लाख रुपये आहे. ATM व्यवहारांवरही मर्यादा आहेत, मेट्रो शहरांमध्ये दरमहा तीन मोफत एटीएम व्यवहार आणि नॉन-मेट्रो शहरांमध्ये पाच मोफत व्यवहार अनुज्ञेय आहेत.
- निष्क्रिय खाते (डॉरमंट अकाउंट): जर बचत खात्यात दोन वर्षांपेक्षा जास्त काळ कोणताही व्यवहार झाला नाही, तर ते खाते निष्क्रिय (डॉरमंट) म्हणून वर्गीकृत केले जाते.
- बंद खाते: निष्क्रिय खाते पुन्हा सुरू करण्यासाठी, खातेधारकाला KYC दस्तावेज आणि स्वाक्षरी सत्यापन सादर करावे लागते.
- मृत्यूनंतर दावा: जर खातेधारकाचा मृत्यू झाला, तर नामनिर्देशित व्यक्ती किंवा कायदेशीर वारसदारांना खात्यातील रक्कम मिळवण्यासाठी विशिष्ट प्रक्रिया पूर्ण करावी लागते.
- केवायसी (KYC) नियम: केवायसी नियम हे ग्राहकांची ओळख आणि पत्ता पडताळण्यासाठी असतात, जेणेकरून आर्थिक गुन्हे टाळता येतील.